Ο κύκλος εργαστηρίων θα διεξαχθεί διαδικτυακά ως ακολούθως:
1ο Εργαστήριο (10ω) webinar
- Εισαγωγή
Ημερομηνία: Σαβ. 3 Φεβρουαρίου 2024 Ώρες: 15:00-17:00
Συντονίστρια: Μπάλλιου Δέσποινα
- Gestalt & Aesthetics
“THE BEAUTY OF PRESENCE IN RELATIONAL GESTALT THERAPY”
The intention of the workshop is to define, understand and practice how aesthetic can be a very useful tool in our interventions as relational Gestalt therapist. Through theoretical reflection, exercises and demonstrations, we will share how presence and aesthetic are intimately related. Presence of the patient and the therapist are always sustained by aesthetic elements that we need to learn how to bring to our consciousness at the service of the therapeutic process. Together we will explore the beauty of presence.
Ημερομηνίες: Σαβ. 3 Φεβρουαρίου 2024 Ώρες: 17:00-21:00
Κυρ. 4 Φεβρουαρίου 2024 Ώρες: 17:00-21:00
Συντονιστής: Tur Valverde Guy- Pierre
2ο Εργαστήριο (5ω) webinar
- "Η Τέχνη στη Φαινομενολογία”
Η φιλοσοφική παράδοση της φαινομενολογίας με ιδρυτή τον Edmund Husserl και συνεχιστές του έργου του τον Martin Heidegger, τον Maurice Merleau – Ponty κ.α., προσφέρει μια μέθοδο που μας βοηθά να καλλιεργήσουμε μια φυσική και αυθεντική σχέση με τον κόσμο και την τέχνη.
Πρόκειται για μια οπτική που επαναπροσδιορίζει την αξία της άμεσης και με νόημα ανθρώπινης εμπειρίας, αναδεικνύοντας το υπαρξιακό «γίγνεσθαι».
Χαρακτηριστική, για την φαινομενολογική προσέγγιση, είναι η άποψη, ότι ο κόσμος είναι «ήδη εδώ», μοναδικός και ανεξάντλητος να τον ανακαλύψουμε μέσω του «βιώματος της αλήθειας μας».
Η φαινομενολογία είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της θεραπείας Gestalt, επιδιώκοντας να προσδιορίσει και να ενισχύσει την άμεση εμπειρία, εκλεπτύνοντας την επίγνωση του ατόμου και της πραγματικότητάς του, μέσω της φαινομενολογικής μεθόδου – εποχή, αποβλεπτικότητα, βιωμένο σώμα, νοηματοδότηση.
Η ενασχόληση της φαινομενολογίας με την τέχνη αποτελεί ζωντανό χαρακτηριστικό της φαινομενολογικής παράδοσης στη φιλοσοφία, πιστεύοντας ότι τα «έργα τέχνης» είναι φαινόμενα ικανά και δυναμικά να αναδείξουν την σχέση μας με τον κόσμο.
Σύμφωνα με τον Merleau Ponty (1991) η τέχνη μας διδάσκει την ενσώματη αντίληψη της σχέσης μας με τον κόσμο. Θεωρεί ότι «η τέχνη είναι μια στροφή προς το είναι των πραγμάτων στη μυστική δόνησή τους, αποτελεί τη διάνοιξη μιας προοπτικής προς τη φύση…, όπου η δραστηριότητά της είναι δραστηριότητα εκφραστική…, εγκαθιδρύει με αυθεντική γλώσσα, νέες σημασίες…, λέει αυτό που δεν έχει ειπωθεί για να κάνει να αναδυθούν νέα ίχνη προσανατολισμού μέσα στον κόσμο» (σελ. 15).
Η θεραπεία Gestalt ως μια φαινομενολογική προσέγγιση είναι άμεσα συνδεδεμένη με την τέχνη, καθώς την αντικρύζει, τόσο ως όχημα, όσο και ως οντότητα, από μόνη της. Επίσης τη θεωρεί σημαντική στην ανάπτυξη μιας «δημιουργικής» θεραπευτικής διαδικασίας, παρέχοντας το έδαφος, τα εργαλεία και τον ζωντανό πειραματισμό διευκολύνοντας με αυτόν τον τρόπο την διερεύνηση, την κατανόηση και το βίωμα της θεραπευτικής δουλειάς.
«Από τη στιγμή που ένας πίνακας ζωγραφικής έχει σπάσει σε κομμάτια,
στα χέρια μας δεν υπάρχει τίποτε άλλο
από χρωματισμένα κομμάτια του καμβά.
Αν διαλύσουμε μια πέτρα,
τότε τα κομμάτια της πέτρας που έχουμε στα χέρια μας
συνεχίζουν να είναι κομμάτια της πέτρας.
Το “πραγματικό” δανείζει τον εαυτό του σε μια αέναη εξερεύνηση.
Είναι ανεξάντλητο!»
Φαινομενολογία της Αντίληψης.
M.M. Ponty
Ημερομηνία: Κυρ. 3 Μαρτίου 2024 Ώρες: 10:00-15:00
Συντονίστρια: Μπάλλιου Δέσποινα
3ο Εργαστήριο (14ω) webinar
ΧΟΡΟΣ
- “Dance is the hidden language of the soul” Martha Graham
Μέσα από την τέχνη του χορού θα μοιραστούμε εργαλεία και τρόπους εφαρμογής τόσο στη θεραπευτική, όσο και στην εκπαιδευτική δημιουργική διαδικασία με στόχο να εξελίξουμε την κινητική μας αυτογνωσία, να αντλήσουμε έμπνευση για τη δουλειά με το σώμα, να συν δημιουργήσουμε και πάνω από όλα να χορέψουμε μαζί στον ρυθμό της επαφής.
Πώς μπορώ να ενώσω τη σιωπηλή τέχνη του χορού με τη θεραπεία λόγου και την εκπαίδευση; Πώς μπορώ να δουλέψω ατομικά, δυαδικά ή με ομάδες; Αγγίζω; Εμπιστεύομαι; Αφήνομαι; Αποδέχομαι; Χορεύω μόνος/η μου ή μαζί σου;
Αντλώντας εργαλεία από τις πρακτικές του σύγχρονου χορού, του αυτοσχεδιασμού, του διαλογισμού, του contact improvisation, της χορορυθμικής θεραπείας μέσω της Πρωτόγονης Έκφρασης, του stretching, της ιδεοκίνησης, της χορογραφικής σύνθεσης καθώς και τη μελέτη της ανατομίας του σώματος και τη σχέση του με τον χώρο και τον ρυθμό σας προσκαλούμε:
«με απλές κινήσεις να δημιουργήσουμε μεγάλους χορούς…» και να πειραματιστούμε σε τεχνικές και μεθόδους που μπορούμε να αξιοποιήσουμε στη δουλειά μας.
Συντονιστές: Κατσαμάκης Κωνσταντίνος – Παππά Εξαρμενία - Χατζηγεωργίου Ελένη - Χατζηλάκου Κάτια
- Μουσική
Η μουσική είναι πολύ περισσότερο από «μία ακόμη δραστηριότητα» στη ζωή μας. Είναι αναπόσπαστο τμήμα της ανάπτυξής μας ως άτομα και ως μέλη κοινωνικών ομάδων. Η μουσική σήμερα έχει μεταμορφωθεί από την τεχνολογία και από το σμίξιμο τόσων διαφορετικών παραδόσεων.
Ο ήχος και η μουσική είναι στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης, σκέψης και συμπεριφοράς. Παρέχουν σημαντικότατα στοιχεία για την ολοκληρωμένη ανάπτυξή μας περιλαμβάνοντας γνωστικά, συναισθηματικά, σωματικά και ψυχικά οφέλη.
Θα διερευνήσουμε μαζί τη μουσική αλληλεπιδραστικότητα με θεραπευτικό και εκπαιδευτικό στόχο· μία διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει σε μεταμορφωτικές εμπειρίες και σε μια αυθεντική διάδραση εφ’ όρου ζωής.
Συντονιστής: Ζαφρανάς Νίκος
Ημερομηνίες: Σαβ. 30 Μαρτίου 2024 Ώρες: 10:00-17:00
Κυρ. 31 Μαρτίου 2024 Ώρες: 10:00-17:00
4ο Εργαστήριο (14ω) webinar
- Gestalt και Θέατρο
Η τέχνη του θεάτρου σε συνδυασμό με τεχνικές και εφαρμογές που ανήκουν στο χώρο του εκπαιδευτικού δράματος προσφέρουν ένα ιδανικό εργαλείο εμπειρικής διερεύνησης και επίγνωσης σε ζητήματα που σχετίζονται με στάσεις, συμπεριφορές και συναισθήματα του ατόμου.
Μέσα από τη διαδικασία βιωματικών θεατρικών πρακτικών, το άτομο έχει την ευκαιρία να πειραματιστεί με τα εκφραστικά του μέσα, να δοκιμάσει νέους τρόπους επίλυσης προβληματικών καταστάσεων και συμπεριφορών, να εμπιστευθεί και να επενδύσει στη φαντασία, τη δημιουργικότητά του και κατ’ επέκταση του ίδιου του Εαυτού του.
Το θέατρο αποτελεί ένα χώρο συμπερίληψης και συνύπαρξης όλων των βασικών δομικών στοιχείων των υπόλοιπων τεχνών, ενισχυμένο με τη μοναδικότητα που του προσδίδει η ιδιότητα της «εφήμερης και ζωντανής τέχνης».
Έννοιες όπως, μεταξύ άλλων: «επίγνωση», «βίωμα», «συμπερίληψη», «εδώ και τώρα», «ολιστικότητα», «δράση»... είναι μερικοί μόνο βασικοί άξονες σύνδεσης της θεραπείας Gestalt με τη θεατρική πρακτική και τον πλούτο εφαρμογών που προσφέρεται απλόχερα μέσω του θεάτρου ως πολύτιμο εργαλείο τόσο σε θεραπευτικό, όσο και σε κάθε άλλο ανθρωπιστικό και εκπαιδευτικό πεδίο.
Συντονιστής: Ράπτης Νικόλας
- Εικαστικά
Η εικαστική τέχνη αποτελεί άλλοτε «μορφή», και άλλοτε το «φόντο» των πολιτισμών. Συνοδεύει και συντροφεύει τον άνθρωπο από τις πρώτες μέρες της ύπαρξης του. Έχει αποτελέσει βάση και οδηγό για την εξέλιξη των γενεών και των κοινωνιών. Από τότε μέχρι σήμερα, από τα σπήλαια μέχρι τα γραφεία και τις τάξεις μας, δίνει την ευκαιρία στον άνθρωπο να εστιάσει στο «εδώ και τώρα» και να φτιάξει μορφές με το μολύβι, τα χρώματα και τα πινέλα του, τον πηλό που πλάθουν τα χέρια του. Ο άνθρωπος τοποθετείται στη θέση του Δημιουργού, και το δημιούργημά του είναι εκεί για να μεταδίδει, να εκτονώνει, να επικοινωνεί καθετί που είναι στην επίγνωσή του ή όχι λειτουργώντας τελικά ως καθρέπτης μιας μικροκοινωνίας, στην οποία οι θέσεις του πομπού, του δέκτη και του μηνύματος εναλλάσσονται διαρκώς. Σε αυτό το workshop, θα πειραματιστούμε με τη ζωγραφική, τη γλυπτική, το κολάζ και άλλες τεχνικές, παίζοντας με τη «μορφή και το φόντο» και δημιουργώντας νέες εικαστικές σχέσεις και συναντήσεις.
Συντονίστριες: Δάκτυλα Λιάνα – Τσιαμούρα Μαριαλένα
- Θέατρο Κούκλας και Αντικειμένων
Οι κούκλες είναι υλικό και αντικείμενα. Παρόλα αυτά, τις βλέπουμε να παίρνουν πνοή και ζωή. Συνδεόμαστε μαζί τους και αναπτύσσουμε σχέσεις, που μοιάζουν πολύ με αυτές που αναπτύσσουμε με τους ανθρώπους. Στη θεραπευτική ή εκπαιδευτική διαδικασία, καλούμαστε να τις κατασκευάσουμε, να πάρουμε αποφάσεις για το χαρακτήρα τους, να μιλήσουμε για εκείνες, να τις εμψυχώσουμε. Η κούκλα, από τη μεριά της, μπορεί να μιλήσει για εμάς, να εκφράσει όσα δεν μπορούμε να εκφράσουμε, να ζήσει τις εμπειρίες που δεν έχουμε την ευκαιρία να ζήσουμε. Μπορεί να αποτελέσει εργαλείο και μέσο για διερεύνηση, πειραματισμό, έκφραση, επικοινωνία, δημιουργία. Είναι το όριο της επαφής, το πεδίο στο οποίο αναδύεται η εμπειρία, και η ίδια η επανορθωτική εμπειρία ταυτόχρονα. Στόχος μας να ανακαλύψουμε το τρόπο που λειτουργεί και τη δυναμική που τη συνοδεύει.
Συντονίστριες: Δάκτυλα Λιάνα – Τσιαμούρα Μαριαλένα
Ημερομηνίες: Σαβ. 13 Απριλίου 2024 Ώρες: 10:00-17:00
Κυρ. 14 Απριλίου 2024 Ώρες: 10:00-17:00
5ο Εργαστήριο (12ω) webinar
- Η Εικαστική Θεραπεία με την προσέγγιση Gestalt σε άτομα με άνοια και νόσο Alzheimer και σε άτομα με καρκίνο του μαστού.
Από τη μέρα που γεννιόμαστε, η καθημερινότητά μας είναι μια εναλλαγή γεγονότων και καταστάσεων τα οποία ο καθένας από εμάς βιώνει με διαφορετικό τρόπο και με ένα φάσμα συναισθημάτων που συχνά αποτυπώνει και εκφράζει μέσα από την τέχνη. Ο πρωτόγονος άνθρωπος αρχικά αποτύπωσε στα τοιχώματα των σπηλαίων εικόνες από τα γεγονότα και τις καταστάσεις που βίωνε, ενώ παράλληλα εξέφραζε τα συναισθήματά του και τον εσωτερικό του κόσμο σχεδιάζοντας και χρωματίζοντας το σώμα του και αργότερα τα ρούχα που χρησιμοποιούσε. Επί χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι σε κάθε ηλικία απεικονίζουν τον εσωτερικό τους κόσμο επιλέγοντας να ντυθούν με διάφορα χρώματα. Σε πολλούς πολιτισμούς τα χρώματα χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν συναισθηματικές καταστάσεις που συνοδεύουν τον θάνατο και το πένθος, τον γάμο, και πολλές άλλες γιορτές. Με κάθε τρόπο ο άνθρωπος φαίνεται να προσπαθεί να εκφράσει συναισθήματα και συναισθηματικές καταστάσεις, είτε προσπαθώντας να απεικονίσει τον κόσμο και τον εαυτό του όπως τον αντιλαμβάνεται (πλαστικές τέχνες), είτε μέσα από τις λεγόμενες «άυλες» τέχνες, όπως την ποίηση (λογοτεχνία), την μουσική, το θέατρο και τον χορό (Σιαμπάνη, 2011). Στο σεμινάριο θα ασχοληθούμε και θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε εικαστικά έργα θεραπευόμενων και να συζητήσουμε πώς οι εικαστικές τέχνες με τις αρχές και τη φιλοσοφία της θεραπείας Gestalt μπορούν να συνεχίσουν να αποτελούν σημαντικά εργαλεία επίγνωσης, επαφής και στήριξης και στη διαδικτυακή συνθήκη. Θα εστιάσουμε σε ομάδες ευάλωτων πληθυσμών όπως άτομα που πάσχουν από κάποια μορφή άνοιας με πιο συχνή την άνοια τύπου Alzheimer, αλλά και περιπτώσεις γυναικών που αντιμετωπίζουν τον καρκίνο του μαστού, αλλά και μεταστατικούς καρκίνους. Όπως για παράδειγμα, το βίωσε μια από τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού που συμμετείχε στην διαδικτυακή ομάδα της εικαστικής θεραπείας κάτω από την ομπρέλα του ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ: «… πρώτη φορά άκουσα για την θεραπεία Gestalt και πρώτη φορά συμμετείχα σε εργαστήριο εικαστικής θεραπείας της Gestalt. Είμαι ενθουσιασμένη με το εργαστήριο. Έμαθα πολλά για τον εαυτό μου, μέσα από τις δημιουργίες μου, από τις ανατροφοδοτήσεις των υπολοίπων συμμετεχόντων, από τις δημιουργίες των κοριτσιών, από την συντονίστρια. δεν ήταν λίγες οι φορές που έμεινα άναυδη από τα έργα των κοριτσιών και τα μοιράσματά τους. Πόσο όμορφες και δημιουργικές ήταν αυτές οι δύο ώρες κάθε εβδομάδα, πόσο ανάλαφρη και γαλήνια έκλεινα τον υπολογιστή μετά από κάθε εργαστήριο. Συναισθήματα τόσα πολλά κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, αλλά και κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, όταν θυμόμουν τις συναντήσεις: χαρά, ενθουσιασμό, ανυπομονησία, περιέργεια, θαυμασμό, περηφάνια, αγάπη, νοιάξιμο, ξαλάφρωμα, καλοσύνη, έκπληξη, ελπίδα, λύπη, φιλαλληλία και τόσα άλλα. Μακάρι να ήταν περισσότερες οι συναντήσεις ή αν είναι εφικτό να συνεχιστούν λίγο ακόμη. Σκέφτομαι ότι εάν το εργαστήριο γίνονταν δια ζώσης, θα μπορούσαμε να έρθουμε ακόμη πιο κοντά με τα κορίτσια. Από την άλλη, μέσω του υπολογιστή και αυτού του τρόπου διενέργειας του εργαστηρίου, είχα την μοναδική ευκαιρία να συμμετέχω και να γνωρίσω τόσες υπέροχες γυναίκες από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας…».
Ημερομηνία: Παρ. 10 Μαΐου 2024 Ώρες: 17:00-21:00
Συντονίστρια: Σιαμπάνη Κατερίνα
- Πολώσεις και Εκφραστικές Τέχνες
Οι πολώσεις στη θεραπεία Gestalt μπορούν να νοηθούν ως τα άκρα των εσωτερικών μας συγκρούσεων ή ακόμη και ως τα άκρα των συγκρούσεων του πεδίου μας. Ο κάθε οργανισμός, με την εγγενή του ικανότητα για αυτορρύθμιση, βρίσκει ένα σημείο να υπάρχει ανάμεσα σε όλο το φάσμα των πολώσεων του. Τί συμβαίνει σε αυτό το σημείο και πώς υπάρχει εκεί το άτομο;
Η μεθοδολογία των εκφραστικών τεχνών στην ψυχοθεραπεία, βασισμένη στις αρχές της φαινομενολογίας, έχει ως στόχο της την ενεργοποίηση των εκφραστικών μας διόδων, μαζί με την λεκτική άρθρωση αλλά και πέρα από αυτήν. Οι τέχνες που μας είναι διαθέσιμες ποικίλουν ανάμεσα σε: δημιουργία ήχων και μουσική, εικαστικές τέχνες, ελεύθερη γραφή και ποίηση, κινησιολογία, χορό και performing acts μέσα από δημιουργία χαρακτήρων.
Σε αυτό το σεμινάριο θα δούμε κάποιους τρόπους με τους οποίους η εναλλασσόμενη χρήση των εκφραστικών τεχνών μπορεί να εξυπηρετήσει την διερεύνηση των εσωτερικών μας πολώσεων, με στόχο την ανάδυση και ανάδειξη της προσωπικής φωνής.
Με σημείο εκκίνησης το αισθητήριο σώμα θα αποπειραθούμε αρχικά να διευρύνουμε την επίγνωση της λειτουργίας του μέσα από διαλογιστικές ασκήσεις που χρησιμοποιούν υλικά, όπως ο πηλός. Έπειτα θα δουλέψουμε με αυτή την επίγνωση, ώστε να την μετουσιώσουμε σε έκφραση έξω από το σώμα, άλλοτε με γρήγορες εναλλαγές ανάμεσα στις διαφορετικές μεθόδους και άλλοτε με ασκήσεις συγκέντρωσης σε κάποια από αυτές. Στόχος μας εδώ η άρση της λογοκρισίας και η ανάδυση του πρωτόλειου ακατέργαστου λόγου.
Η προσέγγιση μας στα έργα μας έπειτα, θα γίνει μέσα από την αισθητική ανάλυση τους, κάτι που σημαίνει ότι θα προσπαθήσουμε να μείνουμε στην φαινομενολογία του αισθητικού και να απομακρυνθούμε από κεκτημένες ερμηνείες. Προσεγγίζουμε το αισθητικό αποτέλεσμα με διάθεση κατανόησης τόσο της διαδικασίας της έκφρασης όσο και του περιεχομένου της για το κάθε Υποκείμενο, και όχι με βάση οποιοδήποτε σύστημα αξιολόγησης.
Θα δουλέψουμε ατομικά, σε ζευγάρια, μικρές ομάδες και στο σύνολο μας και θα χρειαστούμε ορισμένα υλικά έτοιμα μαζί μας και άνετα ρούχα.
Ημερομηνίες: Σαβ. 11 Μαΐου 2024 Ώρες: 10:00-14:00
Κυρ. 12 Μαΐου 2024 Ώρες: 10:00-14:00
Συντονίστριες: Θεοφιλάκου Ζωή με τη συνεργασία της Monroy Bianca
6ο Εργαστήριο (5ω) webinar
- "Ψυχοπαθολογία & Τέχνη”
Φαινομενολογία
Στις αρχές του περασμένου αιώνα ο Brentano, ο δάσκαλος του Hursell και μια σειρά φιλοσόφων, όπως ο Kant, ο Ponty κ.α., καθώς και ο, αιώνες πριν, ελληνικός αποφατισμός που αναφέρεται στο «ούτε λέγει, ούτε κρύπτει, αλλά σημαίνει», υποστηρίζουν ότι «δεν μπορούμε να ορίσουμε την πραγματικότητα, μπορούμε μόνο να ορίσουμε το πώς παρουσιάζεται σε εμάς ως φαινόμενο στο παρόν».
Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο έχει να κάνει με τις εμπειρίες μας. Ο κόσμος υπάρχει για μας μέσα από το νόημα που τους δίνουμε και στο πώς τις αντιλαμβανόμαστε.
Τέχνη
Για τους Έλληνες, όπως αναφέρει ο Gadamer, Τέχνη είναι μια γνώση σχετικά με το πώς κατασκευάζεται κάτι και όχι η ίδια η κατασκευή.
Οι σχετιζόμενες με την Τέχνη έννοιες ήταν άμεσα διαθέσιμες για να εκφράσουν την εγκόσμια τάξη μέσω της γλυπτικής, της ζωγραφικής, της ποίησης, τους μύθους, της μουσικής, του χορού, του θεάτρου, των αγώνων.
Σε αυτό το εργαστήριο θα διερευνήσουμε μαζί προσεκτικά το πώς ποιείται μια άκαμπτη δομή και όχι την κατασκευή της ίδιας της δομής.
Θα διερευνήσουμε την αποσύνδεση, την αποπροσωποίηση, την απομόνωση, την επιθετικότητα και θα τις κατανοήσουμε μέσα από τη ζωγραφική, τη γλυπτική, τους μύθους, την ποίηση και μέσω της κατανόησης θα πραγματο - ποιήσουμε επαφή με αυτό που φανερώνεται στο «μεταξύ» γιατί…
«Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα
και τι θα γινόμασταν αν η πνοή μας λιγόστευε».
Γ. Ρίτσος
Ημερομηνία: Κυρ. 2 Ιουνίου 2024 Ώρες: 10:00-15:00
Συντονίστρια: Γιαμαρέλου Γιάννα
7ο Εργαστήριο (συμμετοχή στην κατασκήνωση 1-7 Ιουλίου 2024, 42ω) δια ζώσης
Στην Κατασκήνωση θα συμμετέχουν όλοι οι προαναφερόμενοι συντονιστές αλλά και άλλοι όπως:
- Φωτογραφία
‘Η φωτογραφία έχει μια ιστορία... είναι μια μορφή στο φόντο,
στο πεδίο, μια παγωμένη Gestalt στον χώρο-χρόνο’
(Χατζηλάκου, προφορικά 14-11-2017).
Η φωτογραφία έχει μια παράξενη ιδιότητα να μεταμορφώνει το εύρος των μοτίβων της σε έργα τέχνης και παρά τις αμφισβητήσεις προς αυτήν, έχει όντως αναγνωριστεί ως μια κλασική μοντερνιστική τέχνη μιας και διαμορφώθηκε βήμα-βήμα, μέσα από αναμονή, φόβο, αλλά και αυτογνωσία (Sontag, 1993). Με τη φωτογραφία ως μορφή τέχνης, τα ζητήματα παρουσιάζονται με πιο οικείο και αντιληπτό τρόπο, ενώ παράλληλα προωθείται μια νέα μορφή αίσθησης και σκέψης του κόσμου για τον άνθρωπο (Krauss, 1999).
Ως μια ιδιαίτερη μορφή τέχνης, η φωτογραφία περιλαμβάνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που μπορούν πέρα από έκφραση, να ευαισθητοποιήσουν πιο βαθιές πτυχές την ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από την ψυχοθεραπεία. Ο Eugene Smith έχει αναφέρει ότι η φωτογραφία, στην καλύτερη περίπτωση, είναι μια χαμηλή φωνή… ‘αλλά μερικές φορές, μια φωτογραφία μπορεί να προσελκύσει τις αισθήσεις μας για επίγνωση’ (Knauer, 1999, σ.80). Σε αυτή την εκπαιδευτική διαδικασία θα αξιοποιήσουμε τις αρχές της ψυχοθεραπείας Gestalt και τις τεχνικές της φωτοθεραπείας της Judith Weiser με θεωρία και βίωμα. Και αυτό γιατί η φωτογραφία ως μέσο θεραπείας λειτουργεί προβολικά και με αμεσότητα, και έχει εφαρμογή σε πολλές ενότητες της ψυχοθεραπείας Gestalt, όπως μορφή και φόντο, θεωρία πεδίου, φαινομενολογία, τον κύκλο και τα εμπόδια επαφής, πολώσεις, τη σχέση Εγώ-Αυτό / Εγώ-Εσύ, την άδεια καρέκλα, τους ανοιχτούς λογαριασμούς, τη δημιουργική προσαρμογή, τις νευρώσεις, καθώς και άλλες πτυχές της Gestalt.
Οι παραπάνω αναφερόμενες ενότητες της ψυχοθεραπείας Gestalt, έχουν βρει ήδη εφαρμογή σε μια σειρά από εργαστήρια με βάση τη θεραπεία Gestalt και τη φωτογραφία, όπως στα βιωματικά εργαστήρια με θέμα:
«Τα λόγια μιας φωτογραφίας» (2017),
«Η διαλεκτική σχέση μιας φωτογραφίας» –προσωπογραφία- (2018),
«Λίγος χώρος για το μεταξύ μας...» και «Καλύπτω ή αποκαλύπτω το κενό μου σε μια φωτογραφία» (2019),
«Τα λόγια μιας φωτογραφίας» θεωρία και βιωματικό (2020),
«Φωτογραφικό Σημειωματάριο» και «Η Φωτο-γραφική Φαινομενολογία» (2021), «Εικόνες εν κινήσει» σε συνεργασία με την Π. Κουτούση και «Ένα στιγμιότυπο μικρού μήκους για το μεταξύ μας», (2022),
«Η τέχνη είναι μια παιδική ηλικία», «Μια φωτογραφία για το μεταξύ μας» και «Η φωτογραφία αλλιώς: με τα μάτια της αφής» (2023).
Έτσι στο πλαίσιο της συνάντησης Gestalt και Τέχνη το βιωματικό εργαστήριο «Μέσα και έξω από το Φωτογραφικό Κουτί’» θα δώσει τον χώρο και τον χρόνο στους συμμετέχοντες να εστιάσουν και να δημιουργήσουν βιωματικά το δικό τους φωτογραφικό – θεραπευτικό ‘έργο’ τέχνης.
Συντονίστρια: Γκουτζιώτη Ιωάννα
- Φωτογραφία
Σαν φωτογράφος και visual artist για πάνω από 20 χρόνια γνωρίζω από προσωπικά μου βιώματα τη δύναμη που έχει μια εικόνα που ως είθισται να λέγεται ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις. Μια φωτογραφία μπορεί να εγείρει συναισθήματα, να αφηγηθεί ιστορίες, να συνδιαλλαγεί με τον θεατή, να αλλάξει μια ψυχική διάθεση, να δώσει τροφή για σκέψη, να κινητοποιήσει. Μπορεί να κάνει ωστόσο και κάτι ακόμα. Να λειτουργήσει ως εργαλείο στη θεραπευτική διαδικασία.
Στο βιωματικό εργαστήρι “Κοιτώντας μια φωτογραφία” της καλοκαιρινής κατασκήνωσης 2024 και στα πλαίσια της συνάντησης Gestalt και Τέχνη θα δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στον τρόπο με τον οποίο ο θεραπευτής Gestalt μπορεί να χρησιμοποιήσει τη φωτογραφία ως υλικό για την ανάδυση μορφών, την επεξεργασία του φόντου του θεραπευόμενου, τη δουλειά με αναμνήσεις, συναισθήματα, ανοιχτούς λογαριασμούς και νοηματοδότηση της διαδικασίας του τόσο σε ατομικό, όσο και ομαδικό επίπεδο.
“Η φωτογραφία βοηθά τους ανθρώπους να δουν” - Berenice Abbott
Συντονιστής: Γαλλής Δημοσθένης
- Εικαστική θεραπεία
Αφέσου – Εκφράσου – Εκθέσου
Η διαδρομή της δημιουργίας αποτελεί ένα εσωτερικό μονοπάτι της έκφρασης, μέχρι να φτάσει στον έξω κόσμο και να γίνει ένα συλλογικό έργο ορατό από όλους , ελεύθερο να νοηματοδοτηθεί από την οπτική του καθένα.
Έχοντας ως βασικά μας εργαλεία το σώμα και την φαντασία με την βοήθεια των χρωμάτων θα δημιουργήσουμε ένα έργο διαπλέκοντας τις ικανότητες μας σε ένα κομμάτι, με σκοπό μέσω της αλληλεπίδρασης μας να μας γνωρίσουμε καλύτερα στο τώρα, φτάνοντας αργότερα στην έκθεση ώστε να αποκομίσουμε ό,τι έχει να μας προσφέρει το μέρος του εαυτού μας που αφήσαμε στον καμβά.
Είσαι έτοιμος-η να σε «ακούσεις» ;
Είσαι έτοιμος-η να «εκτεθείς» ;
«Η τέχνη πλένει μακριά από την ψυχή την σκόνη της καθημερινής ζωής» Pablo Picasso
Συντονιστής: Γιάννης Ευθυμιάδης
- Gestalt και Λογοτεχνία: Η βιογραφία της σχέσης με το παιδί μου
Ποιες δημιουργικές προσαρμογές έχει κάνει το παιδί μου για να σχετιστεί μαζί μου;
Πώς αυτορυθμίζομαι στην κάθε στιγμή μαζί του;
Τι ποιότητες έχει μέσα η σχέση που συν-δημιουργήσαμε μέχρι τώρα;
Αν μπορούσαμε να καταγράφουμε ανά πάσα στιγμή με ένα εργαλείο μαγικό -σαν παιχνίδι- τον αντίκτυπο που κάνει στην ψυχή μας η κάθε αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους και τα φαινόμενα, αυτό που θα διαπιστώναμε θα ήταν χιλιάδες επιγνώσεις, που όμως πιθανά να μας φόβιζαν, με την βιασύνη που θα είχε ένας τέτοιος μηχανισμός. Παρ’ όλα αυτά, στο όριο της επαφής μας με τον κόσμο, υπάρχει ανά πάσα στιγμή και μια δημιουργική προσαρμογή.
Το παιδί: Το έργο ενός λογοτέχνη αναδεικνύει τους τρόπους που έχει διαμορφώσει από παιδί ώστε να αντιμετωπίσει αυτό το μεγάλο που είναι ο κόσμος που τον πλαισιώνει. Αυτό που τον πλακώνει, τον παραμελεί, τον προκαλεί, τον ταΐζει ξένη τροφή, τον μηδενίζει ή του μαθαίνει πώς να αγαπάει, να ακούει, να φροντίζεται και να είναι σε επαφή. Αυτοί οι επαναλαμβανόμενοι τρόποι, διαμόρφωσαν τη ματιά του για τον εαυτό του και τον κόσμο, έδωσαν την μοναδικότητα στην γραφή του και αυτή η μετακίνησή του, από παθητικό δέκτη σε συγγραφέα, τον έσωσε.
Ο γονιός: Η μητέρα και ως σύντροφος, η μητέρα που δεν ήξερε αν ήθελε να γίνει μητέρα, η χωρισμένη μητέρα. Ο πατέρας ως παιδί με τον πατέρα του, ο πατέρας και η έφηβη κόρη του, ο εργασιομανής πατέρας.
Η σχέση: Η απόπειρα επαφής, η αποτυχία, η σύγκρουση, η επίγνωση, η επίλυση, ο αναστοχασμός, η απόσυρση, η ησυχία.
Η Gestalt φωτίζει την ροή της προσωπικής διαδικασίας στην οποία μπαίνει το άτομο μέσα στην κάθε διαφορετική του σχέση. Στο εργαστήριο αυτό οι γονείς με τα παιδιά τους θα έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν τους τρόπους επαφής μέσα στη σχέση τους και να καταγράψουν αλλά και εικονογραφήσουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο μια ιστορία από τη σχέση τους.
Συντονίστρια: Μερτζάνη Άννα
- Αισθητηριακή θεραπεία
Λερωμένες παλάμες, καθαρά χέρια
(Αισθήσεις και παιχνίδι ή αλλιώς messy play)
Τα αισθητηριακά μας όργανα είναι σαν παράθυρα μέσα από τα οποία ανακαλύπτουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας. Τι μπορεί να μας προσφέρει το αισθητηριακό παιχνίδι, ή αλλιώς κάθε δραστηριότητα που διεγείρει τις αισθήσεις μας; Εκτός από ατελείωτες ώρες χαράς, απόλαυσης αλλά και ανεμελιάς που όλοι φανταζόμαστε, μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη της επίγνωσης, να συνεισφέρει στην επαφή με τον εαυτό και το περιβάλλον, να διευρύνει το όριο των επιλογών μας, να μας προσκαλέσει να διερευνήσουμε επίπεδα συγκρούσεων και τρόπους ύπαρξης (Oaklander, 2001).
Στα πλαίσια της συνάντησης Gestalt και Τέχνη στο βιωματικό εργαστήριο Λερωμένες παλάμες, καθαρά χέρια θα χρησιμοποιήσουμε ορισμένα από τα είδη του αισθητηριακού παιχνιδιού:
- Messy Play/παιχνίδι που λερώνει με μαλακά υλικά (πηλό, λάσπη, ζυμάρι, αφρό, μαγειρεμένα ζυμαρικά) και υγρά υλικά (σαπουνόφουσκες, λάδι, νερό, πάγο, ζελέ, oobleck),
- Clay Play/παιχνίδι μόνο με φυσικό πηλό, ένα πολύ-αισθητηριακό, εύπλαστο και απρόβλεπτο υλικό που υπήρχε από πάντα στα χέρια των ανθρώπων που προωθεί την αισθητηριακή διέγερση ενώ μπορεί να λειτουργήσει και ως μία προβολική-συμβολική διαδικασία έκφρασης συναισθημάτων (Blom, 2006).
Το κίνητρο μας σε αυτή τη συνάντηση είναι να θυμηθούμε να δίνουμε στον εαυτό μας χρόνο και χώρο να απολαμβάνουμε όσο το δυνατό πιο ανέμελα τη κάθε εμπειρία δίχως κριτική, καθώς και να μπούμε σε μία ενεργή εξερεύνηση προς μία αυθεντική και ολιστική αισθητηριακή εμπειρία.
Συντονίστρια: Νικηφόρου Εύα
Για τον κύκλο των εργαστηρίων που θα διεξαχθούν στην κατασκήνωση θα δοθεί ενημέρωση πριν την έναρξη.
